Preek van de week

Preek Kerstmis, C

          Eerste lezing: Jesaja 52, 7-10
          Evangelie: Johannes 1, 1-18

Kerstmis is het feest van vrede op aarde. “Hoe lieflijk op de bergen de voeten van de boden die vrede meldt”, goed nieuws verkondigt, horen we de profeet Jesaja vandaag zeggen. Gisteren verhaalden we over de engelen die aan de herders verschenen en zongen “eer aan God in den hoge en vrede op aarde aan de mensen die hij liefheeft”.

Daarom heb ik best wel wat moeite met regeringsleiders en hoge officieren die beweren dat de beste manier om vrede te bereiken bestaat uit je voorbereiden op oorlog. Er worden miljarden uitgegeven voor wapens, tanks en raketten. Moeten we daar werkelijk onze hoop op vestigen? Heeft de geschiedenis nog niet genoeg geleerd dat het uitvechten van conflicten met wapens alleen maar dood, verderf en verdriet zaait? We hoeven maar te denken aan de verschrikkelijke beelden uit Oekraïne en Gaza om te beseffen dat oorlog waanzin is.

Er zijn van die bijzondere verhalen over kerst vieren in oorlogstijd. Op kerstavond negentien honderd veertien bijvoorbeeld. De eerste wereldoorlog was al vijf maanden gaande. Elke dag werd er hevig gevochten vanuit de loopgraven. En toch werden op die kerstavond op verschillende plaatsen de wapens neergelegd. Er werden kerstliederen gezongen. Duitse en Britse soldaten kwamen uit hun loopgraven en wisselden cadeautjes uit. Er was zelfs tijd voor een potje voetbal. Op de ene plek werd op eerste kerstdag alweer gevochten. Elders duurde de oorlogsvrede enkele dagen. Maar hoe groot het verlangen naar vrede ook was, de vrede mocht niet blijvend zijn.

Het is fijn dat we vandaag met velen hier zijn. Hier rond een vredige stal met mensen en dieren rond een kindje worden wij niet de oorlog ingepraat maar klinken woorden van vrede. Dit kind zal als volwassene een mens van vrede zijn en aan het einde van zijn leven zal hij zeggen mijn vrede geef ik jullie zoals de wereld die niet geven kan. Welke vrede geeft de wereld dan? In die tijd was dat de Romeinse vrede, de Pax Romana. Een vrede die geen vrede is maar afgedwongen rust. We kennen het ook in onze tijd. De schijnbare vrede in dictaturen als China en Rusland die in stand gehouden worden door legers, geheime diensten en kliksystemen. Maar ook vredesverdragen die getekend zijn, zoals de Oslo akkoorden.

Met de vreselijke beelden uit Gaza op ons netvlies moeten wij constateren dat akkoorden falen. Omdat ze wel op papier staan, maar niet in het hart van de mensen geschreven zijn. Is er dan een andere vrede mogelijk? Vrede die vrij is en die werkelijk stand houdt? Het Hebreeuwse woordje “Sjalom” is meer dan de afwezigheid van oorlog. “Sjalom” betekent heelheid, harmonie, welzijn, innerlijke rust en vrede. Vrede met jezelf, vrede met de wereld in al zijn gebrokenheid, Vrede met je naaste, hoe anders hij of zij ook mag zijn. Vrede ook met de natuur, met de aarde waar we allemaal een onderdeel van zijn. De aarde die het zo zwaar te verduren heeft onder de menselijke zucht naar welvaart. Vrede ook met de schepper van dit alles.

Met Kerstmis krijgt die vrede gezicht in een klein en kwetsbaar kind dat het beste en het mooiste in ons wakker schudt, namelijk liefde en verantwoordelijkheid. God heeft de mens zo lief dat hij besluit om het zelf te worden.

Zo bezien vieren wij vandaag de geboorte van God. We gedenken niet alleen een historische geboorte van een mensenkindje tweeduizend vierentwintig jaar geleden. We vieren dat God geboren wil worden ook in jou en in mij. In ieder mensenhart. Wij vieren zelfs dat God aanwezig is in heel zijn schepping. Johannes, de evangelist, zegt het vandaag wat filosofisch. Het woord is vlees geworden. Met andere woorden, hij woont in al het geschapene. Niet alleen de mensen, ook de bomen, de bloemen, de dieren in al hun soorten zijn allemaal tempels van Gods Geest. De vrede en de verlossing die Jezus komt brengen is dan ook voor heel de schepping bedoeld.

Zo bezien kan Kerstmis misschien toch een begin van echte vrede zijn. Want als alle mensen zich bewust worden van Gods aanwezigheid in alles wat leeft, dan kunnen harten opengaan. En dan kan die droom van profeten werkelijkheid worden. Dat zwaarden worden om gesmeten tot ploegijzers. In alle polarisatie, onrecht en strijd kunnen we de hoop op werkelijke vrede makkelijk verliezen. Maar het vieren van de geboorte van God in ons hart mag de hoop voeden en aanwakkeren. Laten we zo het heilig jaar tweeduizend vijfentwintig samen tegemoet zien. Als mensen van vrede, als pelgrims van hoop.



          Wij wensen u van harte een zalig kerstfeest.

Jesaja 52, 7-10

          De vreugdebode
Hoe welkom zijn, op de bergen, de voeten van de vreugdebode die vrede meldt, van de vreugdebode met goed nieuws, die een boodschap van heil laat horen en tegen Sion zegt: ‘Uw God is koning!’ Luister! Uw torenwachters verheffen hun stem en jubelen eensgezind, want zij zien met eigen ogen hoe de Heer naar Sion terugkeert. Jubel en juich, allen tezamen, puinhopen van Jeruzalem; want de Heer heeft zijn volk bemoedigd, Hij heeft Jeruzalem verlost. De Heer toont zijn heilige arm aan de ogen van alle volken, en de verste hoeken van de aarde hebben het heil gezien dat van onze God komt.

Johannes 1, 1-18

          Het getuigenis van Johannes
In het begin was het woord, en het woord was bij God, en het woord was God. Het was in het begin bij God. Alles is door Hem ontstaan, en buiten Hem om is er niets ontstaan. Wat ontstaan was, had leven in Hem, en het leven was het licht van de mensen. Het licht schijnt in de duisternis, en de duisternis kon het niet aan. Er is een mens geweest, een gezondene van God; zijn naam was Johannes. Hij kwam als getuige: hij moest getuigen van het licht, opdat allen door hem tot geloof zouden komen. Hij was niet het licht, hij moest getuigen van het licht. Het ware licht was er, dat elke mens verlicht en dat in de wereld moest komen. Het was in de wereld, een wereld die door Hem was ontstaan, en die wereld heeft Hem niet erkend. In zijn eigen huis is Hij gekomen, en zijn eigen mensen hebben Hem niet opgenomen. Aan diegenen die Hem toch opnamen, heeft Hij het vermogen gegeven om kinderen te worden van God: aan hen die geloven in zijn naam. Niet langs de weg van het bloed, niet door de begeerte van het vlees of door mannelijk streven, maar uit God zijn ze geboren. Ja, het woord is vlees geworden! Hij is onder ons zijn tent komen opslaan en we hebben zijn heerlijkheid gezien, de heerlijkheid die Hij als eniggeboren Zoon aan de Vader ontleende, vervuld als Hij was van genade en waarheid. Van Hem legt Johannes getuigenis af en zijn verklaring luidt: ‘Hem bedoelde ik toen ik zei: “Hij die na mij komt, is mijn meerdere, want vóór mij was Hij er al.”? ’ Van zijn volheid hebben wij allen ontvangen, genade op genade. Want is de wet gegeven door Mozes, de genade en de waarheid zijn gebracht door Jezus Christus. Niemand heeft God ooit gezien, maar de eniggeboren God, die rust aan het hart van de Vader, Hij heeft Hem doen kennen.