Preek van de week

Preek Pinksterzondag, B 

          Eerste lezing: Handelingen der apostelen 2, 1-11
          Evangelie: Johannes 15, 26-27. 16, 12-15

Het evangelie van vandaag wordt gekleurd door een aantal woorden met een juridische klank. Zo wordt de heilige Geest in het Grieks ‘Parakletos’ genoemd. In het Nederlands vertaald als  ‘Helper’. In het Grieks roept het associaties op met rechtsbijstand: iemand krijgt een advocaat. Van die Geest wordt gezegd dat het de Geest van waarheid is, en dat zij getuigt over Jezus Christus. Ook dat zijn juridische woorden: er wordt getuigenis afgelegd en het gaat om waarheidsvinding, het doel van iedere rechtszaak. Er lijkt een proces te worden gevoerd!

Kan het beeld van een proces voor ons iets betekenen? Is er in onze wereld een geding gaande, een proces over de waarheid over Jezus Christus? Ik denk het wel, op verschillende manieren. Allereerst zijn er gebieden in de wereld waar het bij wet verboden is om Christen te zijn, en waar je vervolgd kunt worden als je je christelijk geloof hardop belijdt. Het zijn er misschien niet zo veel, maar ze zijn er wel.

Spannender dan het sociologische proces is de geloofsvraag binnen de Kerk, en nog dichterbij, in onze eigen ziel. Ook daar kan het gebeuren dat er twijfel opkomt: zou het allemaal echt ergens op slaan? Dan wordt er een geding gevoerd tussen geloof en ongeloof in onszelf. Als zo’n proces in ons begint, kun je proberen het weg te duwen: “Ik mag niet twijfelen!” Je kunt proberen met geweld de twijfel op afstand te houden. Niet alleen werkt dat meestal niet lang, het is ook niet de goede manier.

Wie twijfel in zichzelf met geweld te lijf wil gaan, wil dat misschien ook met twijfel buiten zichzelf, en dan gaat het geloof van binnenuit stuk. Geloven is een zaak van liefde, en dus van vrijheid, zo hoorden we klinken in alle lezingen van vandaag. Beter is het dan om het uit te houden, zolang als het geding in ons duurt, en het moment af te wachten waarop er een uitspraak kan komen.


Om te besluiten. Op Pinksteren vieren we dat de Heilige Geest onder ons aan het werk bezig is met dat getuigenis, dat zij ons lokt naar de waarheid toe. De waarheid en niets dan de waarheid! Daar gaan we voor.

          Amen

Afbeelding: Pentecost

          Door: Jean II Restout Frense schilder (1692 - 1768)
          Datum: 1732
          Techniek: Olieverf op canvas
          Afmetingen: 465 x 778 cm
          Te bewonderen in: Musée du Louvre, Paris

De bedoeling van deze dramatische afbeelding van Restout’s dag van Pinksteren is om het moment van de komst van ‘Gods adem' vast te leggen. Als iets van een apocalyptisch element van de afdaling van de Geest. Restout tekent een buitenaards element om de gebeurtenis te schilderen.
De komst van de Heilige Geest ziet er ongeveer uit als een meteorenregen, vulkaanuitbarsting of een andere catastrofaal gebeuren. Misschien kunnen we het voorstellen als een creatieve 'Big-Bang'.
De kunstenaar vangt onzekerheid, zelfs angst, in het Pinksterverhaal. Hier is Gods Geest zeker wild en ongetemd. De tongen van 'vuur' en 'wind' afkomstig van een enkel goddelijk licht, lijkt aan elk individu te zijn gericht.
Het schilderij verwijst naar Pinksteren als zowel een kosmische als een persoonlijke gebeurtenis.
De verschillende reacties op deze afbeelding die getoond worden, lijken heel natuurlijk open en ontvankelijk, zie Maria en de andere vrouwen. De discipelen worden verscheurd door de gebeurtenis. Restout beeldt enkele lopend, anderen duikend, en wat verbergend, zoals de leerling die in elkaar gedoken zit voor het altaar.
De leerlingen lijken iets van een onbehagen met de dingen van de Geest te kapselen: sommigen zijn enthousiast; sommige onzeker, en anderen zijn volledig in angst. Tongen van vuur rusten op elk hoofd; vloeiend als geleerde talen uit de hele wereld.

Handelingen der apostelen 2, 1-11

          Pinksteren
Toen de dag van Pinksteren aanbrak, waren zij allen op één plaats bijeen. Plotseling kwam er uit de hemel een geraas alsof er een hevige wind opstak, en het vulde heel het huis waar zij waren. Er verschenen hun vurige tongen, die zich verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten. Zij raakten allen vol van heilige Geest en begonnen te spreken in vreemde talen, zoals de Geest hun ingaf. Nu woonden er in Jeruzalem vrome Joden, afkomstig uit ieder volk onder de hemel. Toen dat geluid opkwam, liep de menigte te hoop en raakte in verwarring, omdat iedereen hen in zijn eigen taal hoorde spreken. Ze stonden versteld en vroegen zich verwonderd af: ‘Maar dat zijn toch allemaal Galileeërs die daar spreken! Hoe is het dan mogelijk dat ieder van ons de taal van zijn geboortestreek hoort? Parten en Meden en Elamieten, en bewoners van Mesopotamië, Judea en Kappadocië, Pontus en Asia,  Frygië en Pamfylië, Egypte en het Libische gebied bij Cyrene, en hier woonachtige Romeinen,  Joden en proselieten, Kretenzen en Arabieren, wij horen hen in onze eigen taal spreken over de grote daden van God.’

Johannes 15, 26-27. 16, 12-15

          De haat van de Wereld
Wanneer echter de Helper komt die Ik jullie zal zenden als Ik bij de Vader ben - de Geest der waarheid, die van de Vader komt - zal Hij over Mij getuigenis afleggen; en ook jullie moeten getuigenis afleggen, want jullie zijn vanaf het begin bij Mij.
          De taak van de Geest
Eigenlijk heb Ik jullie nog veel te zeggen, maar je kunt het nu nog niet verwerken. Wanneer de Geest der waarheid komt, zal Hij jullie leidsman naar de volle waarheid zijn - niet dat Hij eigenmachtig zal spreken, Hij zal slechts zeggen wat Hij te horen krijgt - en wat komen gaat, zal Hij jullie meedelen. Hij zal Mij verheerlijken, want wat Hij jullie zal meedelen, komt van Mij. Alles wat de Vader heeft is ook van Mij; daarom mag Ik zeggen dat hetgeen Hij jullie zal meedelen, van Mij komt.