Kies uw kerk

Preek van de week

2023-12-26. Een lauwerkrans

Preek H. Familie van het jaar, B

          
Eerste Lezing: Handelingen 6, 8:10 & 7, 54-60
          Evangelie: Mattheus 10, 17-22

De jonge Christengemeente, heeft nog maar kort geleden Stéfanus tot één van haar diakens gekozen. Met nog zes anderen is hij door de apostelen aangesteld om in het bijzonder aandacht te geven aan de armen van de gemeente. Maar het werk van Stéfanus blijkt zich niet te beperken tot het ambt van diaken. Want de eerste lezing begon zonet met: ‘En Stéfanus, vol van geloof en kracht, deed wonderen en grote tekenen onder het volk.’ Zoals Petrus Pinksteren heeft getuigd en Jezus tijdens zijn openbare leven, zo getuigt ook Stéfanus in de straten van Jeruzalem.

Heilige Lucy voor de Rechter

Heilige Lucy voor de Rechter


Het laat zich al raden, dat hij net als Jezus, vijandschap over zich afroept. Lucas laat er geen onzekerheid over bestaan: Stéfanus volgt Jezus in diens lijden en hij zal Hem ook volgen in de dood. Hij zal de eerste martelaar van de Kerk zijn. ‘Lauwerkrans’, betekent zijn naam!

De Hellenisten die in onmin met Stéfanus leefden, konden hem op geen enkele manier op een leugen of een misstap betrappen. Er werden zelfs valse getuigen ingezet om hem in een kwaad daglicht te stellen. Als je maar hard genoeg roept, komt de overheid vanzelf in beweging en het duurde niet lang voordat Stéfanus op dezelfde plaats staat, waar Jezus stond.

Het getuigenis van Stéfanus was bij voorbaat al een verloren zaak. Zijn verweer bracht hem eerder dichterbij de dood dan er vandaan. Niet omdat hij zich niet goed kon verdedigen, maar omdat zijn toehoorders knarsetandden van woede. In hun hart wisten ze wie de waarheid gesproken had. Er werd hen en spiegel voorgehouden.


Het is een oude traditie dat degene die ter door veroordeeld zijn middels steniging, dat diens getuigen als eerste een steen wierpen. Wil je beschuldigen, dan mag je daar ook de consequenties van dragen. Zo legden de getuigen hun kleren aan de voeten van Paulus, zodat zij door hun kleding niet gehinderd werden. Zo wordt Paulus door Lucas ten tonele gevoerd. Hij die eerste zelf beschuldigd en vervolgd, later dezelfde weg zal moeten gaan.


De gebeurtenis van Stéfanus en al de figuren die bij zijn proces, veroordeling en terechtstelling een rol hebben gespeeld, staan synoniem voor alle personen in het menselijke drama van macht en onmacht in onze wereld. We hoeven de krant maar open te slaan, het nieuws maar te bekijken, we komen ze steeds weer tegen.

De leiders van het Joodse volk hebben het tegenovergestelde bereikt van wat zij wilden. Noodgedwongen moesten de christenen vluchten voor het geweld en door het vluchten namen zij hun geloof mee en verspreidden dat. Het bloed van de martelaren, is het zaad van de Kerk.

Om te besluiten. Deze universele gebeurtenis van Stéfanus, staat helaas niet op zichzelf en het herhaalt zich steeds weer; ook in onze tijd. Luisterend naar de gebeurtenis mogen wij onszelf een vraag stellen en deze is: welke rol speel ikzelf in het leven van mensen als het gaat om macht en onmacht? Gisteren vierden we van harte het feest van de Vrede. Vrede voor alle mensen van goede wil. Moge de geboorte van Jezus in ons leven, ons helpen recht te laten zegevieren waar onrecht is. Een lauwerkrans voor hen die daartoe instaat zijn.

          Amen.


Afbeelding: Heilige Lucy voor de Rechter (1532)

Schilder: Lorenzo Lotto (circa. 1480 – 1556)
          Techniek: Olie op hout (243 × 237 cm)
          Te bezichtigen in paleis: Palazzo Pianetti, Jesi, Italië

Oorspronkelijk een altaar schildering. Sint Lucia voor de rechter Paschasius. De soldaten proberen haar af te voeren maar de heilige blijkt onbeweegbaar.
Omdat zij als christenvrouw weigerde te offeren aan de Romeinse goden, werd zij voor de rechter geleid die haar tot zogenaamd betere gedachten moest brengen. Maar zij bleef trouw aan haar liefde voor Christus. In de legende wordt dat aangeduid met de woorden ‘maagdelijkheid’, ‘kuisheid’ en ‘reinheid’: zuiver en alleen gericht zijn op de heiligste dingen van God in je leven en je niet laten bezoedelen door onwaardige compromissen of chantage. Wie zo leven worden ‘hoerenzonen genoemd’.
Volgens de legende zei ze tegen haar rechter: ‘Ik ben een maagd van God. Tot zijn leerlingen zei Hij: Als je voor koningen en rechters komt te staan, zit er dan niet over in wat je moet zeggen of antwoorden. Want eigenlijk ben jij het niet die spreekt, maar de Geest van de Vader in de hemel is het die door jou spreekt.’

Waarop de rechter zei: ‘Het is dus de Heilige Schrift die in je is?
Lucia antwoordde: ‘Wie kuis en rein leeft, is een tempel van de Heilige Geest.
Toen zei de rechter: ‘Nou, dan laat ik je naar de tempel van de publieke vrouwen brengen. Daar zul je je kuisheid verliezen; dan zal die Heilige Geest vanzelf wel verdwijnen.
Toen liet de rechter hoerenknechten roepen en sprak tot hen: ‘Ga erop uit en nodig iedereen uit zich aan haar lichaam te verlustigen tot men haar dood aantreft.’ Maar toen die boosaardige knapen Sint Lucia naar dat zondenbedrijf wilden brengen, werd de heilige maagd krachtens de Heilige Geest zo zwaar dat men haar niet van haar plaats kon krijgen. Toen beval de rechter dat er duizend kerels bij gehaald moesten worden, en dat zij aan handen en voeten gebonden moest worden. Maar ook zij speelden het niet klaar beweging in haar te krijgen. Toen liet hij naast die duizend man ook nog een paar koppels ossen voor haar spannen, maar de maagd bleef onverzettelijk. Hij liet er tovenaars bijhalen met de bedoeling dat zij met hun bezweringen haar van haar plaats zouden krijgen, maar er gebeurde niets. Toen riep de rechter uit: ‘Wat is dat voor tovenarij dat zelfs duizend man niet in staat zijn beweging te krijgen in één maagd?’ Waarop Lucia zei: ‘Dat is geen tovenarij. Het is Gods kracht. Want weet wel: al deed u er nog eens duizend man bij: ze zouden mij niet van mijn plaats krijgen.

Handelingen 6, 8:10 & 7, 54-60

Stephanus aangeklaagd

In die dagen deed Stephanus, vol van genade en kracht, grote wondertekenen onder het volk. Sommige leden echter van de zogenaamde synagoge der Vrijgelatenen, Cyreneeërs en Alexandrijnen en sommige mensen uit Cilicië en Asia begonnen met Stephanus te redetwisten, maar zij konden niet op tegen de wijsheid en tegen de geest waarmee hij sprak.
          Stephanus vermoord en de Jeruzalemse gemeente vervolgd

Zij werden woedend en ze knarsetandden tegen hem. Maar Stephanus, vervuld van de heilige Geest, staarde naar de hemel en zag Gods heerlijkheid en Jezus, staande aan Gods rechterhand; en hij riep uit: 'Ik zie de hemel open en de Mensenzoon staande aan Gods rechterhand'. Maar zij begonnen luidkeels te schreeuwen, stopten hun oren toe en stormden als één man op hem af. Zij sleepten hem buiten de poort en stenigden hem. De getuigen legden hun mantels neer aan de voeten van een jongeman die Saulus heette. Terwijl zij Stephanus stenigden, bad hij: 'Heer Jezus, ontvang mijn geest'. Toen viel hij op zijn knieën en riep met luide stem: 'Heer, reken hun deze zonde niet aan’. Na deze woorden ontsliep hij.

Evangelie: Mattheus 10, 17-22

Zending van de twaalf

In die tijd zei Jezus tot de twaalf: 'Neemt u in acht voor de mensen. Zij zullen u overleveren aan de rechtbanken en u geselen in hun synagogen. Gij zult voor stadhouders en koningen gebracht worden omwille van Mij, om zo ten overstaan van hen en de heidenen getuigenis af te leggen. Maakt u echter, wanneer men u overlevert, niet bezorgd over het hoe of wat van uw spreken: op dat ogenblik zal u worden ingegeven wat gij moet zeggen. Want niet gij zijt het die spreekt, maar door u spreekt dan de Geest van uw Vader. De ene broer zal de andere aan de dood overleveren, en een vader zijn kind; de kinderen zullen opstaan tegen hun ouders en hen ter dood doen brengen. Ge zult een voorwerp van haat zijn voor allen, omwille van mijn naam. Wie echter ten einde toe volhardt, zal gered worden'.

Archief preken