Preek van de week

Preek Doop van de Heer, C

          Eerste lezing: Jesaja 40, 1-5. 9-11
          Evangelie: Lucas 3, 15-16. 21-22

Lucas beschrijft op een heel eigen manier de doop van Jezus door Johannes de Doper. Lucas plaatst dit gebeuren in een heel bijzonder perspectief. Jezus is één van de velen die door Johannes gedoopt worden en daarmee wil Lucas zeggen dat Jezus deel uitmaakt van het volk dat gehoor geeft aan de oproep tot bekering. In dat perspectief mogen wij ook de woorden verstaan die uit de wolk klinken: “Jij bent mijn Zoon, Ik heb je heden voortgebracht”. 

Als over Jezus, wanneer Hij bidt, de woorden klinken dat Hij die knecht is mogen wij verstaan dat die nieuwe wereld in Hem op een nieuwe wijze begint en daarmee beantwoordt Hij aan de oorspronkelijke roeping van het volk Israël. Jezus is de ware Zoon van dat volk en Hij staat in de lijn van haar geschiedenis. Wij mensen, als volk van God, zullen ook gehoor geven aan de oproep van de Johannes de Doper en ons omkeren van een weg die heilloos is.

In ons eigen Nederland maken wij deze maanden mee hoezeer mensen uit elkaar gedreven en in duisternis worden gebracht, door leiders die alleen maar spreken voor eigen belang. Wij mogen een tegenover zijn van deze leiders. Wij zijn geroepen om een ander geluid te laten horen, we mogen vredeboden zijn die met luide stem aankondigen dat er geen vrees hoeft te zijn.

Om te besluiten. De weg van Jezus, het kind van God, de ware zoon van Abraham, is er een van gerechtigheid en liefde waarin mensen in een nieuwe verbondenheid kunnen leven met elkaar. In de doop van Jezus worden wij uitgenodigd om ons te laten onderdompelen in de geest van Jezus, in wie God zich te kennen geeft en die ons bemind heeft gemaakt. Zijn woorden zullen ons mensen maken van waarheid en licht: zo moge het zijn!

          Amen

Afbeelding: Doop van de Christus

Schilder: Joachim Patenir (ca 1480 - 1524)
          Techniek: olie op eikenhout
          Afmetingen: 59.5 x 77 cm
          Datum: tussen 1515 en 1524
          Bezichtigen in Kunsthistorisches Museum, Wenen, Oostenrijk

Het paneel is, voor Joachim tamelijk uitzonderlijk, gesigneerd. Joachim was een invloedrijke schilder die een voorloper was van de moderne landschapsschilderkunst. De doop van Christus - één van zijn weinige overlevende en ondertekende schilderijen - is een landschap waarin de figuratieve onderwerp slechts van secundair belang is.

Er sprake van God de vader, de duif als Heilige Geest, en Jezus op aarde. Maar bij Patinir is er ook een engel die het droge gewaad van Jezus vasthoudt. De distel en de hagedissen verwijzen naar de passie, zoals ook de iris naast Jezus staat voor zijn zuiverheid.

Jesaja 40, 1-5. 9-11

Roeping van de profeet
Troost, troost mijn volk’, zegt uw God. Spreek tot het hart van Jeruzalem en roep het toe dat zijn diensttijd voorbij is, dat zijn schuld is voldaan, dat het uit de hand van de Heer een dubbele straf voor al zijn zonden ontvangen heeft.’ Luister, iemand roept: ‘Bereid de Heer een weg in de woestijn, in het dorre land, een rechte baan voor onze God. Elk dal moet worden opgehoogd, en elke berg en heuvel moet worden afgegraven; oneffen plekken moeten vlak gemaakt worden en ruige gronden worden een vlakte. De heerlijkheid van de Heer zal zich openbaren, en alle mensen zullen haar zien, want de mond van de Heer heeft gesproken.’
          De Heer komt
Klim op een hoge berg, met uw boodschap van vreugde, Sion, verhef met kracht uw stem, Jeruzalem, bode van vreugde, verhef haar, en wees niet bang. Zeg tegen de steden van Juda: ‘Hier is uw God.’ Hier is de Heer God. Hij komt in kracht; de heerschappij is in zijn hand; kijk, zijn loon draagt Hij met zich mee, en zijn werk gaat voor Hem uit. Als een herder zal Hij zijn kudde weiden; in zijn arm brengt Hij de lammeren samen en Hij draagt ze aan zijn borst terwijl Hij de ooien leidt.

Lucas 3, 15-16. 21-22

Optreden van Johannes
Het volk leefde in gespannen verwachting, en allen vroegen zich af of Johannes niet de Messias was, maar Johannes gaf hun allen ten antwoord: ‘Ik doop u met water. Maar er komt iemand die krachtiger is dan ik; ik ben te min om de riem van zijn sandalen los te maken. Hij zal u dopen in heilige Geest en vuur.
Het gehele volk liet zich dopen, en zo ook Jezus. Tijdens zijn gebed opende zich de hemel en daalde de heilige Geest in lijfelijke gedaante als een duif op Hem neer; er klonk een stem uit de hemel: ‘Jij bent mijn geliefde Zoon, in wie Ik vreugde vind.’