Preek van de week

Preek 14^de zondag van het jaar, B
         Eerste lezing: Ezechiël 2, 2-5
         Evangelie: Marcus 6, 1-6

Een profeet wordt niet geëerd in zijn eigen stad. Aan kritische stemmen hebben we niet zoveel behoefte. Ook niet aan eerlijke en opbouwende kritiek, want daar gaat het hier om in de schriftlezingen. Ook die is vaak niet welkom. En die terughoudendheid geldt voor ons persoonlijk, maar speelt ook in de politiek, in de kerk, op scholen enz. Terwijl juist een kritisch geluid de kern is van democratie. Maar ook de wetenschap kan niet zonder. Je moet elkaar durven bevragen en je eigen zekerheden ter discussie durven stellen. Daar komen nieuwe ideeën van.

Profeten zijn van wezenlijk belang voor iedere samenleving. Zij prikken de vooroordelen door van mensen die toevallig aan de goede kant van de lijn geboren zijn, van hen die goed zitten met hun baan, met hun gezin, met hun kerk. Zij leggen de vinger op de zere plekken in de maatschappij.

De beide schriftlezingen dwingen ons dan ook tot een diepgaand gewetensonderzoek.
Een profeet wordt overal geëerd behalve in zijn eigen stad, zegt het evangelie. Profeten die hun aandacht en hun kritiek richten op 'ver weg', die kunnen we nog wel plaatsen; die horen bij onze ruime kijk op het leven. We hebben grote bewondering voor mensen die hun nek uitsteken in het midden oosten, voor mensen die de moed hebben om in Afrika te gaan werken. Voor mensen die kritiek durven hebben op de V.S, de Arabische wereld of Rusland.

Maar profeten vind je ook onder ons. Dat kan de man of vrouw zijn uit je eigen straat, iemand met wie je op school gezeten hebt, met wie je op hetzelfde pleintje hebt gevoetbald. Wanneer zo iemand, de timmerman van om de hoek, de zoon van Maria, wanneer zo iemand zijn stem verheft dan zeg je: 'Wat denkt hij wel. Moet die komen vertellen wat ik goed of verkeerd doe?'
Hoe dichterbij hoe meer bedreigend.

Daarmee is niet iedereen die denkt wat te moeten roepen of te beweren een profeet. De massamedia bieden ruimte aan populisten, aan influencers, complotdenkers. Soms leven mensen in wat we noemen ‘een bubbel’ en willen alleen horen wat hun eigen denkwereld bevestigt.
Profeten hebben het niet gemakkelijk, vooral profeten uit onze eigen omgeving. Het is ook niet eenvoudig echte profeten te onderscheiden van profeten die zomaar wat roepen. Maar echte profeten dwingen ons wel tot een gewetensonderzoek. Want als we eerlijk zijn,... wanneer we diep in ons hart kijken, dan weten we dat ze minstens voor een deel gelijk hebben. Ze versterken in feite als we goed nadenken de stem van ons geweten.

Maar ik zei het al: Het is moeilijk om kritiek te verdragen en we weten zoveel argumenten te bedenken om echt profetische stemmen tot zwijgen te brengen. De schriftlezingen nodigen ons uit om daar toch niet zomaar aan voorbij te gaan.
Profeten zijn nodig, kritische geluiden zijn nodig, zeker als ze schuren met onze eigen opvattingen. Die stemmen kunnen van je ouders komen, van je kinderen of van minderheden in de samenleving, vanuit groepen binnen de kerk, of van zomaar iemand. Goed luisteren, kritische opmerkingen ter harte nemen, onze samenleving heeft er alleen maar voordeel bij.

 

          Amen

Jesus among the Doctors in the Temple

Schilder: Paolo Veronese (1528 - 1588)
          Datum: 1558
          Techniek: Olieverf op canvas
          Afmeting: 236 x 430 cm
          Te bewonderen in: Museo del Prado (Madrid, Spain)

Het schilderij ‘Jezus onder de artsen’ heeft een groot aantal karakters. Christus is de jonge ster in de scene, dit wordt versterkt door zijn oratorische gebaar met zijn handen, terwijl artsen -in verschillende posities aandachtig luisteren of praten met elkaar. In alle figuren toont de kunstenaar ons zijn uitgebreide fascinatie voor het uiten van gezichtsuitdrukkingen. Onder de artsen zit waarschijnlijk de opdrachtgever, wat in die tijd de gewoonte was bij een opdracht. Aan de voeten Jezus net onder het midden van de compositie staan Maria en Jozef, samen met de mensen, die op zoek zijn naar de zoon.
Als een goede vertegenwoordiger van de Venetiaanse School, was het van belang om te zorgen voor het juiste kleur en licht spektakel. Het licht is goed onderzocht en weergegeven, het creëren van ruimtes in contrasten en het verkrijgen van een sfeervol karakteristiekeffect zijn geslaagd. De kleuren zijn gevarieerd, vanwege de grote belangstelling van de kunstenaar voor het tonen van de kostuums van de hoge Venetiaanse samenleving.

Ezechiël 2, 2-5

Ezechiëls zending
Zodra Hij tot mij gesproken had, kwam er een geest over mij, die mij rechtop liet staan en hoorde ik Hem spreken. Hij zei tegen mij: ‘Mensenkind, Ik zend u naar de Israëlieten, dat volk van rebellen dat zich tegen Mij verzet heeft. Zij en hun vaderen hebben tegen Mij gezondigd tot op de dag van vandaag. De zonen hebben een harde blik en een hart van steen; Ik zend u naar hen met de boodschap: “Zo spreekt de Heer God!”?. En of ze luisteren of niet, want het is een opstandig volk: ze zullen weten dat er een profeet in hun midden is geweest.

Evangelie: Marcus 6, 1-6

Gebrek aan vertrouwen
Hij ging op weg en kwam in zijn vaderstad, en zijn leerlingen volgden Hem. Toen het sabbat was, begon Hij in de synagoge onderricht te geven. De talrijke toehoorders waren verbaasd en zeiden: ‘Waar heeft Hij dat vandaan, wat voor wijsheid is Hem gegeven, en dan die machtige daden die door zijn handen tot stand komen? Dat is toch de timmerman, de zoon van Maria en de broer van Jakobus en Josef en Juda en Simon? Zijn zusters wonen toch hier bij ons?’ En ze namen aanstoot aan Hem. Jezus sprak tot hun: ‘Een profeet wordt overal geëerd, behalve in zijn stad, bij zijn familie en in zijn eigen huis.’ Hij kon daar helemaal geen machtige daden verrichten, behalve dat Hij enkele zieken de handen oplegde en hen genas. En Hij was verbaasd over hun gebrek aan vertrouwen. Hij trok door de dorpen in de omgeving om onderricht te geven.