Preek Pinksterzondag, B
Eerste lezing: Handelingen der apostelen 2, 1-11
Evangelie: Johannes 15, 26-27. 16, 12-15
Toen ik jaren geleden in Frankrijk op vakantie was en rustig in een dorpje op een bankje zat, zag ik het volgende. Vlakbij was een jong Nederlands gezin gaan zitten met hun dochtertje; een kleuter. Terwijl zij aan het spelen was, kwam een plaatselijk kleuterklasje langsgelopen. De kleuters liepen keurig in een rij, twee aan twee en de handjes vast. Een kleuter liep alleen, achteraan. Het meisje zag dat, stopte met spelen, ging mee in de rij lopen en pakte het handje van de kleuter. Zo liep ze rustig -al pratende tegen de vreemde kleuter- met het klasje mee, weg van haar ouders.
Tijdens het lezen van de eerste lezing moest ik aan deze gebeurtenis denken. Zo frank en vrij als de kleuter was, zo opgesloten zaten de leerlingen in de bovenkamer. Daar was alleen angst en verdriet, pessimisme en hopeloosheid. Wat een verschillende levenservaringen. En toch. Ook bij de leerlingen kwam door de komst van de Geest, de frank en vrijheid weer terug. Als nieuwe mensen zochten zij vrijheid en sloten zich aaneen.
In de Bijbel kennen we allemaal het grote scheppingsverhaal. Dat God de wereld schiep met alles erop en eraan. Maar, dit is niet het enige scheppingsverhaal in de Bijbel. Er zijn er nog twee anderen. Het tweede scheppingsverhaal vertelt ons dat het niet goed is dat de mens alleen is. Het derde scheppingsverhaal hoorden we vandaag. Hoe de Geest samenbrengt wat is verdeeld. Het Pinksterverhaal vertelt hoe de Kerk moet zijn, maar, nog steeds niet is geworden.
Johannes 15, 26-27
Daarom beginnen Christenen steeds weer opnieuw. Het nadenken begint en er groeit een nieuwe bezinning op de vraag: waar zijn we mee bezig en waarover gaat het ook alweer? Verzameld rond de verrezen Heer, Jezus Messias, eensgezind, biddend en afwachtend, brekend en delend vinden de leerlingen hun diepste roeping. Zo wordt de bovenkamer een plaats van geladen rust. Daar kan de Geest neerdalen.
Maar het neerdalen van de Geest roept ook een crisis op: vuur én wind. Enerzijds wordt de kerk de plaats van waaruit de vrede van God zich uitbreidt over heel de aarde. Anderzijds is de Kerk een beweging, in gang gezet door de Geest. Ze is er niet omwille van haarzelf, maar om vreugde te brengen aan alle mensen en volkeren.
Om te besluiten. Daarom spreken we vandaag ons rotsvaste vertrouwen uit, dat de Geest van God met de Kerk zal voltooien wat Zij met haar begonnen is. Zij blaast ons schoon. Zij vervult ons met nieuwe vurigheid. Zij leert ons weer op weg te gaan. Ze leert ons te gaan als de kleuter in het buitenland. Je laat niemand alleen gaan, je pakt elkaar bij de hand en je blijft in gesprek, ook al spreek je elkaars taal nog niet. Zo blijf je samen Kerk in beweging.
Amen
Door: Jean II Restout Frense schilder (1692 - 1768)
Datum: 1732
Techniek: Olieverf op canvas
Afmetingen: 465 x 778 cm
Te bewonderen in: Musée du Louvre, Paris
De bedoeling van deze dramatische afbeelding van Restout’s dag van Pinksteren is om het moment van de komst van ‘Gods adem' vast te leggen. Als iets van een apocalyptisch element van de afdaling van de Geest. Restout tekent een buitenaards element om de gebeurtenis te schilderen.
De komst van de Heilige Geest ziet er ongeveer uit als een meteorenregen, vulkaanuitbarsting of een andere catastrofaal gebeuren. Misschien kunnen we het voorstellen als een creatieve 'Big-Bang'.
De kunstenaar vangt onzekerheid, zelfs angst, in het Pinksterverhaal. Hier is Gods Geest zeker wild en ongetemd. De tongen van 'vuur' en 'wind' afkomstig van een enkel goddelijk licht, lijkt aan elk individu te zijn gericht.
Het schilderij verwijst naar Pinksteren als zowel een kosmische als een persoonlijke gebeurtenis.
De verschillende reacties op deze afbeelding die getoond worden, lijken heel natuurlijk open en ontvankelijk, zie Maria en de andere vrouwen. De discipelen worden verscheurd door de gebeurtenis. Restout beeldt enkele lopend, anderen duikend, en wat verbergend, zoals de leerling die in elkaar gedoken zit voor het altaar.
De leerlingen lijken iets van een onbehagen met de dingen van de Geest te kapselen: sommigen zijn enthousiast; sommige onzeker, en anderen zijn volledig in angst. Tongen van vuur rusten op elk hoofd; vloeiend als geleerde talen uit de hele wereld.
Pinksteren
Toen de dag van Pinksteren aanbrak, waren zij allen op één plaats bijeen. Plotseling kwam er uit de hemel een geraas alsof er een hevige wind opstak, en het vulde heel het huis waar zij waren. Er verschenen hun vurige tongen, die zich verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten. Zij raakten allen vol van heilige Geest en begonnen te spreken in vreemde talen, zoals de Geest hun ingaf. Nu woonden er in Jeruzalem vrome Joden, afkomstig uit ieder volk onder de hemel. Toen dat geluid opkwam, liep de menigte te hoop en raakte in verwarring, omdat iedereen hen in zijn eigen taal hoorde spreken. Ze stonden versteld en vroegen zich verwonderd af: ‘Maar dat zijn toch allemaal Galileeërs die daar spreken! Hoe is het dan mogelijk dat ieder van ons de taal van zijn geboortestreek hoort? Parten en Meden en Elamieten, en bewoners van Mesopotamië, Judea en Kappadocië, Pontus en Asia, Frygië en Pamfylië, Egypte en het Libische gebied bij Cyrene, en hier woonachtige Romeinen, Joden en proselieten, Kretenzen en Arabieren, wij horen hen in onze eigen taal spreken over de grote daden van God.’
De haat van de Wereld
Wanneer echter de Helper komt die Ik jullie zal zenden als Ik bij de Vader ben - de Geest der waarheid, die van de Vader komt - zal Hij over Mij getuigenis afleggen; en ook jullie moeten getuigenis afleggen, want jullie zijn vanaf het begin bij Mij.
De taak van de Geest
Eigenlijk heb Ik jullie nog veel te zeggen, maar je kunt het nu nog niet verwerken. Wanneer de Geest der waarheid komt, zal Hij jullie leidsman naar de volle waarheid zijn - niet dat Hij eigenmachtig zal spreken, Hij zal slechts zeggen wat Hij te horen krijgt - en wat komen gaat, zal Hij jullie meedelen. Hij zal Mij verheerlijken, want wat Hij jullie zal meedelen, komt van Mij. Alles wat de Vader heeft is ook van Mij; daarom mag Ik zeggen dat hetgeen Hij jullie zal meedelen, van Mij komt.
Diakenwijding van Berend van de Berg
De Digidulfke uitgave november 2024 is uit
Veranderingen in het team van pastores
BUSREIS BEDEVAART KEVELAER 22 AUGUSTUS 2024
Eervolle penning voor Theamarie Geilleit en Jeanne van Hal