Preek van de week

        25^ste zondag door het jaar, C

Eerste lezing: Amos 8, 4-7

Evangelie: Lucas 16, 1-13

De rentmeester in het evangelie is een schurk, een schelm, die zich met geld vrienden maakt en het hele economische systeem van zijn wereld te kijk zet. Maar ook onze wereld, waarin met grote slimheid mensen en organisaties te vriend worden gehouden, om er zelf beter van te worden, is niet veel anders. Zulke rentmeester kennen wij allemaal, en het zijn niet de armsten en de zwaksten! Wat ze in ieder geval doen is met overleg handelen.

Zo gaat het! Zo ging het in de tijd van Jezus en zo zal het gaan in de toekomst. In feite wordt in het handelen van de rentmeester een oneerlijke economische strijd ontmaskerd.

Het is de profeet Amos, uit de eerste lezing, die de arme veehouders en vijgenkwekers uit zijn tijd probeert te beschermen tegen de machten van het Noordrijk. Hij gaat tekeer tegen de machtigen en de rijken die over de ruggen van mensen het grote geld binnen halen. In zijn tijd werd Damascus leeg geroofd, nu zijn andere werelddelen aan de beurt. Het is steeds het zelfde: de armen hebben het toekijken. Het erge is dat de rijken op een slimme manier de armen nog verder uitbuiten. Waar hebben we dat heden ten dagen meer gehoord! Wat een overleg!

Ook in zakelijk Nederland is er veel overleg. Maar dit gepolder zorgt er voor dat er steeds weer mensen als Amos moeten opstaan. Het zijn de politiek verantwoordelijken die met veel zelfoverleg, toch steeds besluiten dat het misschien dan wel niet mag, verwerpbaar is, maar de rentmeesters van nu mogen er toch met het grote geld vandoor gaan.

We zijn op zoek naar een nieuwe Amos. Een profeet die met overleg optreedt tegen onrecht en dan mag hij net als de profeet van toen, God zelf woorden in de mond leggen van afkeer en veroordeling.

Amen

Afbeelding: Gleichnis vom untreuen Verwalter

Titel: Gelijkenis van de ontrouwe rentmeester

Door: Marinus van Reymerswale (ca. 1490 - ca 1546)

Datum:. ca. 1540

afmetingen: 77 x 96,5 cm

Techniek: Schildering op Eikenhout

Locatie: Kunsthistorisch Museum Wenen, Gemäldegalerie

Een rijke man - hij wordt hier links op de voorgrond geplaatst - gebiedt zijn rentmeester ter verantwoording, die zijn bezit had verduisterd en dus niet langer meer voor hem zou kunnen werken. Bewust dat hij ongeschikt is om zwaar werk te doen en voor bedelen te trots was, laat hij een aantal pachters van zijn meester hun schuldovereenkomst verkleinen, om zo goed voor zijn meester te kunnen staan. Die scène is te zien in de rechter bovenhoek van het schilderij, waar de rentmeester , als een gewone man, met hoofddeksel, de schuldbekentenis terugbrengt tot kleinere bedragen.

Zie de wijsvinger van de rentmeester die naar de hemel wijst, terwijl de rijke man, zichtbaar in welvaart met zijn kostbare kleding, zijn indrukwekkende hoofddeksel, evenals zijn gouden zegelring, met zijn rechterhand wijst naar zijn aardse bezittingen, om opheldering.

Amos 8, 4-7

        Vierde visioen
Hoor dit, u die strikken spant voor de armen, om de misdeelden in het land uit te roeien; u die redeneert: ‘Wanneer is de nieuwe maan voorbij? Dan kunnen wij ons koren verkopen! En de sabbat? Dan kunnen wij ons graan uitstallen! Dan verkleinen wij de efa en vergroten wij de sikkel en bedriegen wij met een vervalste weegschaal. Dan kopen wij de misdeelde voor geld, de arme voor een paar schoenen, en verhandelen wij zelfs het kaf van ons koren.’ De Heer heeft gezworen bij de trots van Jakob: ‘Hun daden zal Ik nooit vergeten!

Evangelie: Lucas 16, 1-13

        Gelijkenis van een onrechtvaardige rentmeester. Spreuken over God en de geldduivel
Hij zei ook, nu tegen zijn leerlingen: ‘Een rijk man had een rentmeester, maar hij kreeg klachten dat die zijn bezit verkwistte. Hij riep hem bij zich en zei: “Wat hoor ik daar over u? Ik wil dat u rekenschap aflegt, want zo kunt u geen rentmeester blijven.”? De rentmeester zei bij zichzelf: “Wat moet ik doen? Mijn heer ontneemt mij het beheer. Spitten kan ik niet, en bedelen, daar schaam ik me voor. Ik weet al wat ik moet doen om te zorgen dat ze me, na mijn ontslag als rentmeester, in hun huis ontvangen.”? Een voor een liet hij de pachters van zijn heer bij zich komen. Tot de eerste zei hij: “Hoeveel ben je mijn heer schuldig?”? Die antwoordde: “Honderd vaatjes olijfolie.”? Hij zei: “Hier is het contract, ga zitten en maak er vlug vijftig van.”? De volgende vroeg hij: “En jij, hoeveel ben jij hem schuldig?”? Die antwoordde: “Honderd zakken tarwe.”? De rentmeester zei tegen hem: “Hier is je contract, maak er tachtig van.”? De heer prees de gewiekste aanpak van de onrechtvaardige rentmeester. De kinderen van deze wereld gaan onderling immers handiger te werk dan de kinderen van het licht. Ook Ik zeg jullie: maak je vrienden met behulp van de geldduivel; als die je dan ontvalt, zullen ze je ontvangen in de eeuwige tenten. Wie betrouwbaar is, is betrouwbaar in het klein en in het groot, en wie in het klein onrecht doet, doet het ook in het groot. Als jullie met de geldduivel onbetrouwbaar zijn geweest, wie zal jullie dan het ware goed toevertrouwen? En als jullie niet te vertrouwen zijn geweest met andermans goed, wie zal jullie dan toevertrouwen wat jezelf toebehoort? Geen knecht kan twee heren dienen, want hij zal of de een verfoeien en van de ander houden, of zich hechten aan de eerste en de ander verachten. Je kunt niet tegelijk God dienen en de geldduivel.’