Preek van de week

Preek 14^de zondag van het jaar, B

Eerste lezing: Ezechiël 2 ,2-5

Evangelie: Marcus 6, 1-6

Vorige week hebben we op een heel feestelijke wijze het 75-jarig jubileum gevierd van de parochie en het 65-jarig jubileum van de kerk. Zo’n feest doet goed. Zeker na alles wat de Antoniusparochie heeft meegemaakt en dan bedoel ik met name het pijnlijke conflict dat de gemeenschap heeft verscheurd. Samen hebben we een gezamenlijk verleden.

Ik moest daar uiteraard vorige week aan denken en ik vermoed dat ik niet de enige was. De schriftlezingen van vorige week over de wijsheid boden in dit verband stof tot nadenken evenals de schriftlezingen van deze zondag over kritische stemmen. Het is natuurlijk altijd heel gevaarlijk om teksten uit de H. Schrift los te laten op conflicten. Je eigen gelijk binnen halen aan de hand van Bijbelteksten is niet moeilijk. Maar ze mogen wel te denken geven.

En luisterend naar de lezingen van deze zondag: Er zijn maar weinig mensen die tegen kritiek kunnen. We zijn als regel nogal gevoelig wanneer ons zoals dat heet de waarheid wordt gezegd. Immers ieder van ons heeft zo wel zijn verdediging opgebouwd om zijn eigen gelijk overeind te houden, het wereldje van elke dag waarmee je hebt leren leven. Natuurlijk, ieder van ons weet best dat je fouten maakt, verkeerde keuzes misschien, maar het is niet leuk wanneer anderen daarop wijzen. Je hebt dan al heel snel de neiging om dat van je af te houden. Je wilt het liever niet horen. Aan kritische stemmen hebben we niet zoveel behoefte.

Het is daarom niet vreemd wanneer beide lezingen van vandaag benadrukken dat profeten het moeilijk hebben. Of beter nog: ze hebben een onmogelijke taak, want vrijwel niemand is van hun stemgeluid gediend.

Toch zijn profeten van wezenlijk belang voor iedere samenleving. Zij zien namelijk hoe soms de toekomst op het spel staat en hoe mensen blindelings hun eigen ondergang tegemoet gaan. Zij prikken de vooroordelen door van mensen die toevallig aan de goede kant van de lijn geboren zijn, van hen die goed zitten met hun baan, met hun gezin, met hun kerk. Zij leggen de vinger op de zere plekken in de maatschappij. Ja, profeten wijzen ons vaak heel concreet op onze eigen verantwoordelijkheid en dat kan heel pijnlijk zijn.

Een profeet wordt overal geëerd behalve in zijn eigen stad, zegt het evangelie. Profeten die hun aandacht en hun kritiek richten op 'ver weg', die kunnen we nog wel plaatsen; die horen bij onze ruime kijk op het leven. We hebben grote bewondering voor mensen die hun nek uitsteken in het midden oosten, voor mensen die de moed hebben om in Afrika te gaan werken. Voor mensen die kritiek durven hebben op de V.S, de Arabische wereld of Rusland.

Maar profeten vind je ook onder ons. Dat kan de man of vrouw zijn uit je eigen straat, iemand met wie je op school gezeten hebt, met wie je op hetzelfde pleintje hebt gevoetbald. Wanneer zo iemand, de timmerman van om de hoek, de zoon van Maria, wanneer zo iemand zijn stem verheft dan zeg je: 'Wat denkt hij wel. Moet die komen vertellen wat ik goed of verkeerd doe?'

Hoe dichterbij hoe meer bedreigend.

Ik denk niet dat in onze dagen profetische geluiden zijn verstomd. Integendeel. Er is misschien nauwelijks een tijd aan te wijzen in de geschiedenis waarin ze juist zo sterk van zich doen spreken, zowel maatschappelijk als binnen de kerk.
Toch is het de vraag of zij gehoord worden. Of liever: brengen ze mij tot nadenken?

Profeten hebben het niet gemakkelijk, vooral profeten uit onze eigen omgeving. Maar ze dwingen ons wel tot een gewetensonderzoek. Ze versterken in feite de stem van ons geweten.

Maar ik zei het al: Het is moeilijk om kritiek te verdragen. Misschien is het goed om de kritische stemmen van profeten toch toe te laten. Ze kunnen ook de feestvreugde alleen maar vergroten.

Amen

Het schilderij ‘Jezus onder de artsen’ heeft een groot aantal karakters. Christus is de jonge ster in de scene, dit wordt versterkt door zijn oratorische gebaar met zijn handen, terwijl artsen -in verschillende posities aandachtig luisteren of praten met elkaar. In alle figuren toont de kunstenaar ons zijn uitgebreide fascinatie voor het uiten van gezichtsuitdrukkingen. Onder de artsen zit waarschijnlijk de opdrachtgever, wat in die tijd de gewoonte was bij een opdracht. Aan de voeten Jezus net onder het midden van de compositie staan Maria en Jozef, samen met de mensen, die op zoek zijn naar de zoon.
Als een goede vertegenwoordiger van de Venetiaanse School, was het van belang om te zorgen voor het juiste kleur en licht spektakel. Het licht is goed onderzocht en weergegeven, het creëren van ruimtes in contrasten en het verkrijgen van een sfeervol karakteristiekeffect zijn geslaagd. De kleuren zijn gevarieerd, vanwege de grote belangstelling van de kunstenaar voor het tonen van de kostuums van de hoge Venetiaanse samenleving.

Ezechiël 2,2-5

Ezechiëls zending
Zodra Hij tot mij gesproken had, kwam er een geest over mij, die mij rechtop liet staan en hoorde ik Hem spreken. Hij zei tegen mij: ‘Mensenkind, Ik zend u naar de Israëlieten, dat volk van rebellen dat zich tegen Mij verzet heeft. Zij en hun vaderen hebben tegen Mij gezondigd tot op de dag van vandaag. De zonen hebben een harde blik en een hart van steen; Ik zend u naar hen met de boodschap: “Zo spreekt de Heer GOD!”?. En of ze luisteren of niet, want het is een opstandig volk: ze zullen weten dat er een profeet in hun midden is geweest.

Evangelie: Marcus 6,1-6

Gebrek aan vertrouwen
Hij ging op weg en kwam in zijn vaderstad, en zijn leerlingen volgden Hem. Toen het sabbat was, begon Hij in de synagoge onderricht te geven. De talrijke toehoorders waren verbaasd en zeiden: ‘Waar heeft Hij dat vandaan, wat voor wijsheid is Hem gegeven, en dan die machtige daden die door zijn handen tot stand komen? Dat is toch de timmerman, de zoon van Maria en de broer van Jakobus en Josef en Juda en Simon? Zijn zusters wonen toch hier bij ons?’ En ze namen aanstoot aan Hem. Jezus sprak tot hun: ‘Een profeet wordt overal geëerd, behalve in zijn stad, bij zijn familie en in zijn eigen huis.’ Hij kon daar helemaal geen machtige daden verrichten, behalve dat Hij enkele zieken de handen oplegde en hen genas. En Hij was verbaasd over hun gebrek aan vertrouwen. Hij trok door de dorpen in de omgeving om onderricht te geven.